Systemisch Coachen= Double Vision, oftewel coachen op twee lagen.
Coachen is het mobiliseren van potentiele kwaliteiten. Een coach scherpt je doel aan, geeft je inzichten, reikt hulpbronnen aan en bevrijdt je van hindernissen. Door de komst van Systemisch Werk zijn er nog meer gereedschappen voor coaches voor handen. Systemisch Werk laat door middel van opstellingen de verborgen dynamieken tussen mensen zien.
Een coach is echter geen opsteller en andersom is een opsteller nog geen coach. Een opstelling geeft inzicht in de dynamieken en verstrikkingen achter een vraag. Het biedt heling op een diepere laag. Systemisch Werk is gebaseerd op fenomenologisch gedachtengoed. Gregory Bateson, een van de grondleggers van de systeemtheorie, zegt: Wij zijn ons denken niet, we zijn veel meer dan ons denken. Wanneer we de waarnemer van onze gedachten worden dan kunnen we die gedachten of overtuigingen beïnvloeden en veranderen.
Systemisch coachen biedt je de mogelijkheid om die gedachten letterlijk neer te zetten. Mensen denken vaak in metaforen en leren door middel van verhalen. Een systemisch coach maakt dat zichtbaar. Bert Hellinger, de ontwikkelaar van systemisch werk, heeft ons geleerd om het verhaal achter een vraag letterlijk op te stellen met representanten. Een opstelling openbaart het verhaal voor onszelf ogen.
Een Systemisch coach maakt gebruik van hetzelfde gedachtegoed zonder een hele opstelling te doen. Het is een vorm van coaching op twee lagen. Een dubbele waarneming op twee lagen, soms tegelijkertijd als een ‘double vision’. Een systemisch coach neemt systemisch oftewel fenomenologisch waar. Allereerst is er een operationele laag: de concrete vraag binnen de context waar die vraag zich voordoet. Vervolgens neemt de systemisch coach ook de systemische laag waar, op twee manieren:
- Op welke wijze is deze vraag een probleem of verschijnsel van het grotere geheel, een uitdaging van het systeem rondom de context?
- Op welke wijze raakt deze vraag een diepere laag, verstrikking of dynamiek van de vragensteller, ontstaan uit het systeem van herkomst (gezin, familie) van de vragensteller?
Systemisch coachen is en blijft coaching en laat zich heel goed combineren met elke andere coachtechniek. Zonder veel te hoeven praten zet de systemisch coach het ‘verhaal’ van zijn cliënt neer. Dat kan met symbolen, stoelen of tafelopstellingen. Systemische coaches leren met symbolen te werken om daarmee de systemische dynamieken achter een vraag tot leven te wekken. Alfred Korzybski benoemde bijna 2 eeuwen geleden al dat de mens in twee werelden leeft: de werkelijke wereld en de eigen symbolische wereld. Mensen maken hun eigen landkaart van de wereld. De kaart (die je maakt) is niet het gebied zelf. Een Systemisch coach laat z’n cliënt de eigen kaart van het gebied letterlijk tot leven wekken. Door er op een afstand naar te kijken gaan we verbanden en patronen zien. We herkennen het verbindende patroon. Daarmee krijgt de cliënt inzicht in de dynamiek (verstrikking) achter de vraag.
Vervolgens kan de coach een keur van technieken inzetten om inzicht en heling te brengen. Het ge’waar’worden van een diepere systemische laag werkt op zich al helend. Cliënten zeggen dan: ‘nu zie ik het, nu snap ik waarom ik dit al jaren doe’.
In de 6 daagse opleiding Systemisch coachen, een vervolgopleiding voor coaches, managers, trainers, consultants, docenten en adviseurs verrijken de deelnemers hun coach-toolbox met Systemische interventies. Uiteraard kijkt elke deelnemer ook de eigen systemische dynamieken en kaart van het gebied aan. Daarmee verhoogt de opleiding enerzijds je coachvaardigheden en tevens werken de deelnemers aan elkaars verstrikkingen.
Je gaat systemisch werk toepassen als coach, zonder met complete opstellingen te werken. Dat is een boeiende reis.
Peter Dalmeijer
